Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) desteğiyle Kalkınma Atölyesi tarafından hazırlanan koronavirüs salgınının Türkiye’de mevsimlik tarım işçileri ve onların çocukları ile bitkisel üretime olası etkisinin incelendiği “Virüs mü, Yoksulluk mu ?” başlıklı araştırma yayımlandı. Ortadoğunews’te yer alan habere göre Raporda mevsimlik işçilerin salgın nedeniyle yaşam koşullarının iyileştirilmesi gerektiği yer aldı.
Koronavirüsün yarattığı salgın bütün dünya ülkelerini etkilemiş ve hemen hemen herkesin hayatının bir şekilde kısıtlanmasına neden olmuştur. Salgının yavaşlatılması için alınan tedbirlerden biri hemen hemen bütün dünyada da benzer şekilde kullanılan ‘Evde Kal’ yaklaşımı olmuştur. Ancak öte yandan hayatın zorunlu ihtiyaçlarını, ihtiyaç duyulan hizmetleri karşılamak, ekonomik faaliyetlere devam etmek amacıyla toplumun önemli bir kesiminin ise evinde kalması mümkün olamamıştır. Bu kesimlerin biri de tarımsal faaliyetleri gerçekleştiren çiftçiler, mahalli tarım işçileri ile göç sürecine katılan mevsimlik gezici tarım işçileridir.
Salgına karşı tedbirlerin uygulanmaya başladığı Mart-Nisan 2020 aylarında mevsimlik gezici tarım işçilerinin bir kesimi hâli hazırda bahçe ve tarlada üretim sürecine başlamış olup önemli bir kesimiyse üretim sürecine katılmak üzere göç sürecine hazırlanmakta.
Bu işçiler ve aileleri salgınla birlikte daha da zorlaşan koşullarda büyük riskleri barındıran geçici çadır yerleşimlerinde konaklamaya ve tarlada, bahçede çalışmaya devam ederek bitkisel üretim sürecine katılmaktadırlar.
‘Üretim ve verim azalıyor’
Araştırma kapsamında görüşülen 70 tarım aracısının bu yılki çalışma planlarına bakıldığında temsil ettikleri 10 bin tarım işçisinin Nisan 2020 ayı itibariyle beş ay boyunca 20 ili kapsayacak bir hareketlilik içinde olacağının görüldüğü vurgulanan raporda, Türkiye’de tarımsal üretime katılan yüz binlerce işçi düşünüldüğünde bu hareketliliğin hem işçiler ve çocuklarının hem de seyahat edecekleri il/ilçelerdeki nüfusun sağlığı açısından önemli riskler barındırabileceği dile getiriliyor. Raporda, örneklem olarak seçilen Adana, Ankara, Bursa, Düzce, Eskişehir, Hatay, İzmir, Konya, Malatya, Manisa, Mersin, Ordu, Giresun, İstanbul ve Şanlıurfa illerinde çiftçiler ve ziraat odası gibi kişi ve kurumlarla yapılan görüşmelerde, ihtiyaç duyulan mevsimlik gezici iş gücünün gelmemesi halinde üretimin etkileneceği ve bazı ürünlerde verimin ve üretim miktarının geçmiş yıllara göre daha az olacağının anlaşıldığı vurgulanıyor.
‘İnsana yaraşır olmayan koşullarda yaşam salgın riskini arttırıyor’
Salgına karşı alınan tedbirlerden sokağa çıkma yasağı, seyahat kısıtlılığı ve konaklama ve hijyen koşullarıyla ilgili olanların tarımsal üretime önemli etkisi olacağı vurgulanan raporda, “Hâli hazırda birçok mevsimlik gezici tarım işçisinin konakladığı geçici çadır alanlarında uzun zamandır belgelenen yetersiz ve insana yakışır olmayan yaşam ve barınma koşulları işçilerin ve ailelerin sağlıklarını etkilemekte, salgın karşısında ise riski artırmaktadır.
‘İşçi ve ailelerine destek sağlanmalı’
Araştırma rapordunda devamla mevsimlik işçiler ve aileleri için yaşam koşullarının iyileştirilmesi için şu başlıklara yer verildi
- Mevsimlik işçiler için sağlıklı, yeterli ve sürekli su temini için belediyeler göreve çağırıyoruz.
- Ailelere hijyen malzemesi (katı, sıvı sabun, kolonya, tuvalet kâğıdı, hijyenik ped, çocuk bezi vs.) desteği sağlanmalıdır.
- Özellikle gıdaya erişim konusunda konaklama alanlarıyla il/ilçe merkezleri arasında seyahat etmesi gerekecek mevsimlik gezici tarım işçilerine kuru gıda desteği sağlanmalıdır.
- Çadır yerleşimlerindeki elektrik ve su kullanımı ücretsiz hale getirilmelidir.
- Elektrik erişimi kısıtlı ya da hiç olmayan çadır yerleşim alanlarına güneş enerjisi panel desteği sunulmalıdır.
- Ailelere yemek yapmak veya ısınmak amacıyla kullanabilmesi için yakacak odun, kömür temin edilmelidir.
- İşçilerin kurduğu geçici çadır yerleşimlerindeki araziler için herhangi bir kira bedeli alınmamalıdır.
- Halihazırda mevsimlik gezici tarım işçilerinin en büyük ihtiyacı olan temiz suya erişim ve hijyenik tuvalet altyapısı salgın koşullarında özel bir aciliyet içermektedir. Bu konularda belediyeler hızlı çözümler üretilmelidir.
- Geçici çadır yerleşimleri çevresinin temiz olması; çöplerin toplanması, çevre ilaçlanmasının belediyeler tarafından düzenli olarak yapılması sağlanmalıdır.
- Çadırda yaşayanların acil durumda ne yapacaklarına dair bilgilendirilmeleri sağlanmalıdır.
- Geçici çadır yerleşimlerine dışarıdan kimselerin teması mümkün olduğunca önlenmeli, kontroller sıklaştırılmalıdır.
- Çadır yerleşimlerinde gebe takibi, çocuk aşılamaları ve toplum sağlığı kapsamında düzenli sağlık kontrolü yapılmalıdır.
- Çadır yerleşiminde Covid-19 vakası saptanması durumunda yerleşim acilen karantinaya alınmalı ve gerekli sağlık ve gıda desteği sağlanmalıdır.
- Acil durumlarda mevsimlik gezici tarım işçilerinin bulunduğu yörelerdeki yoğunluk ve yığılmanın engellenmesi için işçilerin belirlenen sağlık kuruluşlarına yönlendirilmesi için bilgilendirme yapılmalıdır.
- Çocukların uzaktan eğitime katılımına dair sorunlar belirlenmeli ve bu konuda ücretsiz internet ve elektronik araç temin edilmelidir.
