Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK), “Çocuk İşgücü Araştırması 2019” verilerine göre, ülke genelinde 5-17 yaş grubundaki çocuk sayısı 16 milyon 457 bin ifade edilirken, bu çocuklardan 720 bini çalıştırılıyor. MA’da yer alan habere göre bu yaş grubundaki çocuklar, kurumsal olmayan nüfusun yüzde 20,3’ünü oluştururken, 5-17 yaş grubunda çalıştırılan çocukların aynı yaş grubundaki çocuklar içinde payını gösteren istihdam oranı ise yüzde 4,4 olarak belirlendi.
Çalışma nedenleri
Verilere göre, 5-14 yaş grubundaki çalıştırılan çocukların yüzde 72’si, 15-17 yaş grubunda olanların yüzde 64,1’i aynı zamanda eğitime devam etti. Çocukların çalıştırılma nedenleri yüzde 35,9 ile “Hanehalkının ekonomik faaliyetine yardımcı olmak”, yüzde 34,4 ile “iş öğrenmek, meslek sahibi olmak”, yüzde 23,2 ile “hane halkı gelirine katkıda bulunmak” olarak ifade ediliyor. Söz konusu çocukların yüzde 30,8’i tarım, yüzde 23,7’si sanayi, yüzde 45,5’i ise hizmet sektöründe çalıştırılıyor.
Büyük yükler taşıyorlar
TÜİK’in geçen yıl “Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması Bölgesel Sonuçları 2019” raporunda “Yoksul Kent”ler arasında yer alan Diyarbakır, veri olmasa da çalıştırılan çocuk sayısının en fazla olduğu kentlerden biri. Kentin Bağlar, Kayapınar, Yenişehir ve Sur ilçelerinde haftanın belirli günlerinde kurulan semt pazarlarında yaşları 7 ila 16 olan birçok çocuk çalıştırılıyor. Çocuklar, pazar alışverişlerini yapan vatandaşların poşetlerini el arabalarıyla taşıyor. Pazarlardaki sayıları her gün artan çocuklar, gün içinde kimi zaman 3, kimi zaman 4 sefer yaparak günde yaklaşık 20 ila 30 TL kazanıyor.
Aileler göz yumuyor
Çocuklardan kimileri okul sonrası el arabalarıyla pazar yolunu tutarken, kimileri ise ekonomik gelirlerinin olmamasından kaynaklı okula gidemiyor. Çocukların bu iş yöntemine aileleri, ekonomik gelir sağladıkları gerekçesiyle göz yumuyor. Pazarda yaklaşık 2 yıldır yük taşıyan, hem kendi hem de ailesinin ihtiyaçlarını karşılayan 11 yaşındaki B.K., ekonomik durumlarının iyi olmamasından dolayı her gün başka bir pazarda çalıştığını ifade etti. B.K, “Yük taşıyarak para kazanıyoruz. Bazen apartmanın en üst katına kadar yükleri taşıyoruz. Ortalama 20-30 lira kazanıyoruz” dedi. “Neden bu işe yapıyorsun?” sorusunu ise B.K “Para kazanmak zorundayım” diyor.
‘Yapacak birşey yok’
M.B. (13) ise ekmek parası kazanmak, ev ihtiyaçlarına katkı sunmak amacıyla 1 buçuk yıldır pazara geldiğini dile getirdi. Ailesinde sadece kendisi ve babasının çalıştığını anlatan M.B., “Toplam 5 kardeşiz. Babam çalışıyor. Yorucu ama yapacak bir şey yok. Kazandığımız para değişiyor. İşimiz ağır oluyor ancak yapacak bir şey yok. Taşıdığım yük uzaksa fiyatı ben belirliyorum. Yakınsa ne kadar verirlerse. Okula gidiyorum. Eve destek amacıyla çalışıyorum” diye belirtti. Lise 1’e başlayan M.K. adlı çocuk da 7 kardeş olduklarını ve 3 yıldır pazarlarda çalıştığını dile getirdi. M.K., “Çalışma amacıyla geliyorum. Ben ve babam çalışıyoruz. Günde 20 ila 30 TL arasında kazanıyorum. Haftada sadece iki gün pazara gitmiyorum” dedi. F.Y. ise, ailesinde kimsenin çalışmadığını, bu yüzden 5 yıldır pazarda çalıştığını ifade etti.
