12 bin yıllık tarihin yok olmasına neden olan Ilısu Barajı’nın su seviyesi yükselmeye devam ediyor. Siirt, Şırnak, Mardin, Batman ve Diyarbakır’ın etkileneceği toplam 10,5 milyar metreküp su depolanmasının hedeflendiği baraj ve hidroelektrik santralinin tamamen devreye girmesiyle, toplam 199 yerleşim birimi, 289 arkeolojik sit alanının su altında kalacağı belirtiliyor. Bugüne kadar 80 köy ve bir ilçe sular altında kaldı. Ilısu Barajı’nda su tutulmasıyla birlikte sular, Diyarbakır il sınırına kadar ulaştı. Diyarbakır’ın Bismil İlçesi’nde yükselen baraj suları ile köy ve tarım arazileri sular altında kaldı. Yükselen sular Diyarbakır’ın Bismil ilçesine bağlı Ağıl (Ancoline), Kopeli, Şahintepe, Gri Demsi, Yukarı Zilek, Aşağı Salat ve Aşağı Zilek gibi eski yerleşim birimleri ile Zilek Devlet Demir Yolları Köprüsü de sulara gömüldü. Bismil İlçesine bağlı Aşağı Salat Köyü de su seviyesinin yükselmesiyle sular altında kalan yerleşim alanlarından biri. Aşağı Salat Köyü sakinleri, sular altında kalan köylerini terk etmek zorunda kaldı.
‘Mahkemeler devam ederken, arazilerimiz suyun altında kaldı’
Yenigüne’e konuşan köy sakinlerinden Ferat Göger, mahkemeler devam ederken, köylüler hak ücreti almadan, ekili tarım arazilerinin sulara gömüldüğünü belirtti.
Bütün ekili arazilerinin sular altında kaldığını ifade eden Ferhat Göger, “Ekili arazilerin sular altında kalması büyük zarar demek. Çünkü ekimler biçilmek üzereydi. Binlerce ekilmiş arazi sular altında kaldı. Sadece bizim köyümüzde 4 bin dönüm ekilmiş arazi sular altında kaldı. Yüzbinlerce dönüm arazi sular altında kaldı. 2 ay bekletilseydi, bu zaman zarfında herkes ürününü almış olacaktı. Sözlü olarak iki ay süre istedik, devlet bize iki ay süre vermedi. Kamulaştırma devam etmesine rağmen, mahkemeler devam etmesine rağmen, kimse hak ücretini almamasına rağmen, ekimler sular altında kaldı. İki ay önce muhtarlıklara tebligat bildirilmiş, köyler boşaltılsın diye ancak suyun ekili alanlara yetişmeyeceği belirtildi. Su seviyesinin 520’lerde olduğu söylendi. Böyle olunca biz de ekimlerimizi yaptık. Kota 226’lara çıkınca tüm ekili alanlarımız sular altında kaldı. Bizim bin 100 dönüm, köy olarak 4 bin dönüm ekili alan sular altında kaldı. 94 köy sular altında kaldı. 200 binin üzerinde ekili alan ve seralar sular altında kaldı. Burada idare köylüyü düşünmedi. 1-2 ay daha sabredebilirlerdi” dedi.
‘Ekili alanlarımızı kurtarmak için 2 bin 600 metre set çektik’
Ekili tarım alanlarını korumak için arazilerine set çektiklerini belirten Göger, “Arazilerimize su girmesin diye, köye 2 bin 600 metre uzunlukta bir set çektik. Çok ciddi masraflar yaptık. 6 metre yükseklikte 4 metre genişlikte bir set yapmamıza rağmen ekili alanlarımızı hiç bir şekilde kurtaramadık. Bu konuda baraja gücümüz yetmedi. Ekili alanlarımız kurtarmak için set yapıldığı görüldü. Baraj suyu daha az seviyede bırakılabilirdi. Daha az bir seviyede bırakılsaydı, ekilmiş araziler sular altında kalmayacaktı” diye kaydetti.
‘Hem mülkiyetimiz gitti, hem çocukluğumuz’
Göger, “Evimiz, eşyalarımız, tarım alanlarımız yani köydeki her şeyimiz 5-6 günde sular altında kaldı. Biz hayvanlarımızı çıkaramadık. AFAD ekibi hayvanları çıkartmaya geldi. Ekili alanlarımızın hepsi sular altında kaldı. Hem mülkiyetimiz, hem de çocukluğumuz gitti. Ciddi zararlarımız oldu. Mecburen köyden şehre taşınma olayı oldu. O yüzden ailem psikolojik bir travma yaşadı. Mecburen köyden şehre taşındık ve ailem duygusal anlamda çok etkilendi. 200 dönümün üzerinde ekili alan ve seralar sular altında kaldı. Çocukluğumuz dahi sular altında kaldı” şeklinde konuştu.
